Ήταν Ιούλιος του 1986, λίγες ημέρες μετά τον ιστορικό πια παρθενικό «Ορειβατικό Μαραθώνιο Ολύμπου», και έφευγα απογοητευμένος και θυμωμένος μαζί από τα γραφεία του ιστορικού ΕΟΣ Θεσσαλονίκης, καθώς μόλις είχα συνειδητοποιήσει ότι οι άνθρωποι εκεί δεν είχαν απολύτως κανένα κοινό σημείο με τη δική μου αντίληψη για αυτό που μόλις ξεκινούσε στην Ελλάδα. Και μιλάω φυσικά για το ορεινό τρέξιμο. Πήγα μέχρι τα γραφεία τους, ζητώντας έναν κατάλογο με τα ονόματα και τις επιδόσεις των αθλητών που είχαν πάρει μέρος στον αγώνα. Αντί για το αυτονόητο εισέπραξα την πομπώδη απάντηση πως «…στο βουνό δεν υπάρχουν αγώνες»! Κι όταν επέμεινα για οποιοδήποτε αποδεικτικό στοιχείο υπήρχε διαθέσιμο, τότε βρέθηκα με ένα πρόχειρο τετράδιο μικρού σχήματος, ένα σημειωματάριο κοντολογίς, που στην πρώτη του σελίδα είχε κάποιες μουτζούρες από 6-7 ονόματα των πρώτων αθλητών και την ώρα που πέρασαν από κάποια σημεία της διαδρομής, τίποτα άλλο! Πέρασαν πολλά χρόνια –περίπου 25- μέχρι να ανακαλύψω ότι τελικά κάποιο ορειβατικό έντυπο της εποχής είχε δημοσιεύσει τα ονόματα όλων των αθλητών και την ώρα τερματισμού τους. Κάποιος χριστιανός είχε την έμπνευση να καταγράψει –προφανώς για ασφάλεια- ποιοι εμφανίστηκαν στον τερματισμό.

Άλλα απασχολούσαν τους ευδαιμονούντες Έλληνες των 80’s και όχι η παλαβομάρα ενός τύπου, που είχε ήδη χτίσει έναν κόσμο πάνω σ αυτό το εκκεντρικό γεγονός. Η ζεστή καλοκαιρινή κι ανέμελη ατμόσφαιρα εκείνο το Ιουλιάτικο βράδυ, μ έκανε να ξεχάσω το ατόπημα, πνίγοντας το θυμό μου σε μπύρες και ροκ μουσική, παρέα όπως κάθε μέρα, με τους αγαπημένους φίλους της νιότης μου. Ωστόσο ένα παράπονο με έπνιγε για χρόνια αργότερα. Σαν κάποιος να μου έλεγε ότι οι φωτογράφοι που στήθηκαν για να τραβήξουν τη σπάνια έκλειψη της Σελήνης, είχαν αμελήσει να βάλουν φιλμ στις μηχανές τους!

Από τα πρώτα χρόνια του ορεινού τρεξίματος στην Ελλάδα, προσπάθησα να βρω τον τρόπο να κρατήσω ένα αρχείο, ώστε να φτιάξω μετά κάποια μορφή στατιστικών, που πάντα μου τραβούσε το ενδιαφέρον. Για πολλά χρόνια, αυτό ήταν άνευ ουσίας, αφού ένας και μοναδικός ήταν ο αγώνας βουνού! Στην πορεία δημιουργήθηκε το Adventure Zone και προσπάθησα να φτιάξω μια πρωτόγονη βαθμολογία για τους αγώνες περιπέτειας, όμως το σχέδιο κάπου χώλαινε, για τεχνικούς λόγους κυρίως. Τα χρόνια κύλησαν κι άλλο και ο ένας αγώνας βουνού έγινε δύο, τρεις, για να φτάσουμε πια σε μια στιγμή που οι αγώνες έγιναν δεκάδες και οι άνθρωποι που συμμετείχαν, από μερικές δεκάδες έφτασαν να μετριούνται σε χιλιάδες.

Τότε, γνώρισα τον Τάκη τον Τσογκαράκη, έναν συναθλητή που είχε παρόμοια οπτική με τη δική μου για τα πράγματα στο ορεινό τρέξιμο. Είχε όμως και κάτι παραπάνω από μένα: την τεχνογνωσία. Οι κουβέντες με τον Τάκη για την ανάγκη καταγραφής των ιστορικών δεδομένων των αγώνων, κράτησαν για αρκετό καιρό και καταλήξαμε ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένα εργαλείο που θα μπορούσε να λειτουργήσει καταλυτικά σ αυτό το διαγραφόμενο στατιστικό χάος. Ο σχεδιασμός έφερε ένα αρχικό αποτέλεσμα πριν από δύο χρόνια και αυτές τις μέρες, χάρη στις άοκνες προσπάθειες του Ultra-Τσογκαράκη, φτάσαμε στο αποτέλεσμα που είναι ήδη στον αέρα και που απ όσο τουλάχιστον γνωρίζω, έχει ακόμα αρκετό δρόμο μπροστά του, καθώς οι ιδέες δεν υλοποιήθηκαν όλες.

Κάποιοι ίσως θεωρήσουν υπερβολή την προσπάθεια να καταγράφονται με ακρίβεια και πολλές λεπτομέρειες τα δεδομένα των αγώνων αυτών. Τι σημασία έχει αν κάποιος έκανε ένα-δυο λεπτά παραπάνω ή παρακάτω, αυτό θα του μείνει? Προφανώς, σε κάποιες περιπτώσεις θα του μείνει και αυτό, τουλάχιστον αν τα συναισθήματα δεν είναι περισσότερο ισχυρά, μετά το τέλος της προσπάθειάς του. Όμως δεν είναι και η επίδοση μια από τις βασικές παραμέτρους ενός αγώνα? Προφανώς, θα απαντήσω  -τουλάχιστον εγώ… Άρα, ένα εργαλείο αρχειοθέτησης και εν τέλει καταγραφής της ιστορίας, είναι πάντα χρειαζούμενο! Στέκομαι συχνά με δέος μπροστά σε πίνακες αποτελεσμάτων από το παρελθόν, αντικρίζοντας ιστορικά ονόματα και ιστορικά νούμερα και τώρα μπορώ να είμαι σίγουρος ότι η μικρή –ασήμαντη έστω αν κάποιοι θέλουν- ιστορία αυτού του αθλήματος στη χώρα μας, δεν πρόκειται να χαθεί.

To ... μπακαλοτέφτερο*

Περιδιάβηκα για αρκετή ώρα σήμερα την καινούργια δουλειά του καλού φίλου και συνεργάτη και κλείνοντας τον υπολογιστή μου, ένιωσα ένα αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς. Ασφάλειας, γιατί δημιουργήθηκε μια πλατφόρμα που πάνω της θα χτιστεί ένα στατιστικό οικοδόμημα με γερά θεμέλια, που θα μπορεί να σηκώσει τεράστιο όγκο δεδομένων. Σιγουριάς, γιατί με βάση το τωρινό αποτέλεσμα, είμαι βέβαιος ότι αυτό που απομένει να κάνει ο Τάκης είναι σπουδαίο σαν τελικό αποτέλεσμα.

Δεν θα ήθελα να επεκταθώ στα δικά του «χωράφια», τα ξέρει καλύτερα εξάλλου, θέλω μόνο να σταθώ στο όραμα και στο πώς τελικά αυτό που πριν χρόνια έμοιαζε αδιανόητο, έφτασε τώρα που τα γεγονότα είναι πίσω μας να μοιάζει ότι έπεσε ανέλπιστα απ τον ουρανό! Ποιος θα μπορούσε να με πείσει 25 χρόνια πίσω, ότι κάποτε στο μακρινό μέλλον, εκείνη η τρέλα για το τρέξιμο στα βουνά θα βλάσταινε τελικά και θα παρέσυρε μερικές χιλιάδες κόσμο ακόμα αλλά και ότι η ιστορική καταγραφή αυτού του ρεύματος θα αποτελούσε και αντικείμενο προβληματισμού μερικών «ιδιόρρυθμων» θαυμαστών της στατιστικής.

Η ολοκλήρωση αυτού του πρότζεκτ με τα αποτελέσματα και τους αθλητές των αγώνων ορεινού τρεξίματος του Advendure και του Τάκη του Τσογκαράκη βεβαίως, αποτελεί πιστεύω ένα σημαντικό βήμα για το άθλημα. Τέτοιες οργανωμένες και επαγγελματικού χαρακτήρα δουλειές, έστω κι αν φτιάχνονται από ερασιτέχνες λάτρεις του χώρου τους ο καθένας, αποτελούν παρακαταθήκη, όσο κι αν αυτό ακούγεται υπερβολικό. Χάρη σ αυτό το πρόγραμμα, μπορούν όσοι θέλουν, να σκάψουν σε πλάτος και σε βάθος, μαθαίνοντας την ιστορία του ελληνικού ορεινού τρεξίματος και τους ανθρώπους που τη διαμόρφωσαν. Γιατί είναι η πρόνοια της πολυπλοκότητας και της ευρύτητας αυτού του εργαλείου, που του δίνει αξία και το κάνει σημαντικό για τους ανθρώπους της κοινότητας. Δεν πρόκειται για μια ξερή παράθεση στατικών καταστάσεων με αποτελέσματα αγώνων, αλλά για ένα δυναμικό εργαλείο που –όταν ολοκληρωθεί- θα ανοίγει μεγάλες δυνατότητες στο χρήστη του.

Γέρνοντας πίσω μου την χαρακτηριστική βαριά σιδερένια πόρτα του ιστορικού κτιρίου που στεγαζόταν ο ΕΟΣ Θεσσαλονίκης, εκείνο το ζεστό απόβραδο του 1986, ένιωθα προδομένος από τους ανθρώπους που όφειλαν να σεβαστούν τον κόπο μας και δεν το έκαναν, παρουσιάζοντας το θλιβερό σημειωματάριο ωσάν έπαθλο των προσπαθειών μας...  Σήμερα, 26 χρόνια μετά, κλείνοντας το καπάκι του netbook μου, ένιωσα συγκινημένος γιατί κάποιος άνθρωπος που δεν όφειλε τίποτα σε μένα έκανε πολύ περισσότερα απ όσα θα μπορούσα να του ζητήσω. Και το κυριότερο, χωρίς να ζητά κανένα αντάλλαγμα…

Σκέφτηκα για λίγη ώρα, κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν και κατέληξα ότι θα έπρεπε να είχα φανταστεί το 1986 πως κάποια μέρα, εκείνο το μπακαλοτέφτερο θα γινόταν ένα πολύπλοκο λογισμικό σύστημα υπολογιστών, που θα το μοιράζονται οι καθημερινοί άνθρωποι, άκοπα και χωρίς κανένα κόστος, απολαμβάνοντας τα οφέλη και της τεχνολογίας αλλά και των κόπων κάποιων εμπνευσμένων ανθρώπων. Το 1986 όμως η τεχνολογία της πληροφορικής αποτελούσε για την ελληνική κοινωνία –και όχι μόνο γι αυτήν- μια μελλοντολογική φιλολογία στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Πόσο μάλλον εκείνο το σπορ, που κάποιοι βγαίνουν λέει με κοντά παντελονάκια και αθλητικά παπούτσια και ανεβοκατεβαίνουν τρέχοντας τα βουνά…   

Λάζαρος Ρήγος

ΥΓ. Αφιερωμένο σε όσους συντρόφους της κλάσης του ’86 τρέχουν ακόμα, κρατώντας έτσι ζωντανή την ιερή «τρέλα»

(*) Στη φωτογραφία πιο πάνω απεικονίζεται το φύλλο στο οποίο καθαρόγραψα αυτά που κατάφερα να αποκωδικοποιήσω από το πρόχειρο -και με πολλές μουτζούρες- σημειωματάριο του ΕΟΣ. Αυτό το φύλλο το έχω ακόμα κρατημένο στο αρχείο μου, καθώς απέκτησε πλέον μια ιδιαίτερη, συλλεκτική αξία.