Η πλειοψηφία των βαστάζων στο Νεπάλ δεν είναι σαν τους περίφημους Σέρπα, οι οποίοι κουβαλούν φορτία σε μεγάλο υψόμετρο για λογαριασμό ξένων αποστολών αλλά είναι εξαθλιωμένοι αγρότες στην κύρια ιδιότητά τους, που ζουν σε απομονωμένες περιοχές, οι οποίοι ταξιδεύουν από τα χαμηλότερα υψόμετρα σε διαδρομές πεζοπορίας και αποστολών, ψάχνοντας για δουλειά. Δεν γνωρίζουν καν στοιχειώδη πράγματα για την ορειβασία. Όπως οι trekkers και οι ορειβάτες, έτσι κι αυτοί υποφέρουν από την ασθένεια του υψομέτρου, την υποθερμία, την τύφλωση από το χιόνι και τα κρυοπαγήματα αλλά τον περισσότερο καιρό δεν έχουν την κατάλληλη ιατρική ή ψυχοκοινωνική περίθαλψη.

Υπάρχουν μαρτυρίες για βαστάζους που εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους από ομάδες τουριστών όταν αρρώστησαν. Βαστάζοι εγκαταλείφθηκαν ενώ η ζωή τους απειλούταν, όταν την ίδια στιγμή οι trekkers διασώθηκαν από ελικόπτερα.

Σύμφωνα με τους νόμους της κυβέρνησης του Νεπάλ, οι ομάδες των αποστολών απαιτείται να πληρώνουν τους βαστάζους περίπου 250 ρούπιες ($ 3,50) τη μέρα για υψόμετρα χαμηλότερα των 3.700 μέτρων ενώ για υψόμετρα πάνω από τα 3.700 το μεροκάματο ανεβαίνει στις 300 ρούπιες ($ 4,30) τη μέρα. Αντίστοιχα, ο επικεφαλής των βαστάζων θα πρέπει να πληρώνεται με 300 έως 350 ρούπιες την ημέρα.

Οι βαστάζοι και οι αρχηγοί τους θα πρέπει να απολαμβάνουν αντίστοιχα και ασφάλισης ζωής για 250.000 και 300.000 ρούπιες αντίστοιχα, πέρα από τις ιατρικές εξετάσεις των ασφαλίσεων. Όμως οι περισσότεροι από τους Νεπαλέζους βαστάζους στερούνται αυτών των δυνατοτήτων. Παρουσιάζει ενδιαφέρον το γεγονός ότι ούτε μια περίπτωση δεν καταγέλθηκε μέχρι τώρα, υπογραμμίζοντας την άγνοια και την έλλειψη οργάνωσης της κατάστασης ανάμεσα στους βαστάζους.

Εκτιμάται ότι η «βιομηχανία του trekking» απασχολεί περίπου 100.000 βαστάζους στις υψηλές περιόδους για τη χώρα (άνοιξη, φθινόπωρο). Περίπου 40.000 αχθοφόροι εργάζονται στην οροσειρά των Ιμαλαΐων από την ανατολή μέχρι τη δύση της χώρας του Νεπάλ σε σταθερή βάση όλο το χρόνο, μεταφέροντας εμπορεύματα των τοπικών επιχειρηματιών. Η εμφύλια σύγκρουση που έχει ξεσπάσει στη χώρα ανάμεσα στην εξουσία και τους αριστερούς αντάρτες, έχει επιδεινώσει το πρόβλημα των βαστάζων. Ο αριθμός των βαστάζων αυξάνεται ενώ οι ευκαιρίες απασχόλησης μειώνονται εξαιτίας της μείωσης της άφιξης των τουριστών.

Ο εξοντωτικός συναγωνισμός ανάμεσα στους βαστάζους έχει θέσει σε κίνδυνο τις ζωές τους καθώς ασχολούνται με μια επικίνδυνη εργασία. Τα χρήματα που κερδίζουν από το trekking είναι ο μόνος πόρος συντήρησης γι αυτούς και την οικογένειά τους, γι αυτό αν σκοτωθούν πάνω στη διαδρομή κάτι τέτοιο θα επηρεάσει ολόκληρη την οικογένεια. Εκτός των άλλων, οι οδηγοί τους εκμεταλλεύονται δίνοντάς τους μικρότερα ποσά γι μισθούς και αναγκάζοντάς τους να μεταφέρουν μεγαλύτερα φορτία απ ότι υποτίθεται πως μπορούν.

Οι trekking βαστάζοι βρίσκονται κυρίως στο Νεπάλ αλλά υπάρχουν τέτοιοι και στο Πακιστάν, στο Περού και σε άλλες νοτιοαμερικανικές χώρες, στην Τανζανία και στην Παπούα Νέα Γουινέα. Παρότι η ζωή τους και οι συνθήκες δουλειάς είναι διαφορετικές, μοιράζονται παρόμοια προβλήματα, όπως η έλλειψη κατάλληλου ρουχισμού και υπόδησης, έλλειψη κατάλληλης τροφής και στέγης και έλλειψη ιατρικής φροντίδας και ασφάλισης. Εκτός απ αυτούς τους απειλητικούς για τη ζωή τους παράγοντες, οι βαστάζοι αντιμετωπίζουν επίσης προβλήματα όπως η έλλειψη εκπαίδευσης στην ορεινή ασφάλεια, περιβαλλοντικά ζητήματα και υγιεινή.

Μιλώντας στο Nepalnews.com, ο βοηθός γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού του Νεπάλ, Lok Bahadur Khatri, είπε ότι το Υπουργείο του θα πάρει μέτρα εναντίον των εταιρειών trekking εάν δεν συμμορφωθούν παρέχοντας υπηρεσίες στους βαστάζους σύμφωνα με τους νόμους και τους κανονισμούς της κυβέρνησης. Ωστόσο αναγνώρισε ότι δεν υπάρχει μηχανισμός παρακολούθησης ώστε να βρεθούν εκείνοι που δεν ενεργούν σωστά και το Υπουργείο μπορεί να αναλάβει δράση μόνο για τις περιπτώσεις που θα αναφερθούν.

Παρότι μερικές πρωτοβουλίες έχουν αναληφθεί από μη κυβερνητικές οργανώσεις για την πρόνοια υπέρ των βαστάζων, αυτές δεν είναι επαρκείς. Οι υπεύθυνοι της TAAN (Ένωση Πρακτόρων Trekking του Νεπάλ) δήλωσαν ότι κατασκευάζουν καταλύματα για βαστάζους σε διάφορα σημεία της οροσειράς.

Οι Εταιρείες Trekking που είναι βέβαιες ότι οι πελάτες τους παίρνουν την κατάλληλη φροντίδα, περιλαμβάνοντας όλα τα ορειβατικά σύνεργα, ασφάλιση ζωής και υπηρεσία διάσωσης με ελικόπτερο, συνήθως όμως δεν παρέχουν στους βαστάζους ούτε καν ζεστά ρούχα και παπούτσια.

Ο πρόεδρος της ΤΑΑΝ, Narendra BC, παραδέχεται ότι οι Νεπαλέζοι βαστάζοι τα βγάζουν πέρα πολύ δύσκολα. Όμως ισχυρίζεται ότι οι αναγνωρισμένες εταιρείες trekking ακολουθούν τους κυβερνητικούς κανόνες και νόμους και ότι η κατάσταση των βαστάζων βελτιώνεται μέρα με τη μέρα.

Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση IPPG (Διεθνής Ομάδα για την Προστασία των Βαστάζων) έχει προτείνει μερικές βασικές οδηγίες για την ασφάλεια και προστασία τους αλλά οι Νεπαλέζοι βαστάζοι περιμένουν ακόμα να τύχουν κάποιας από αυτές τις προτεινόμενες υπηρεσίες μέχρι κι σήμερα.

Οι ειδικοί λένε ότι η απάθεια της κυβέρνησης της χώρας είναι ο κύριος λόγος που οδηγεί στην εκμετάλλευση των βαστάζων. Λένε ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να βρίσκει τρόπους άσκησης πρόνοιας υπέρ των βαστάζων και να αναπτύξει αποτελεσματικούς μηχανισμούς παρακολούθησης για να εξασφαλίσει ότι οι κυβερνητικές πολιτικές εφαρμόζονται αποτελεσματικά.

Τελευταία, οι ξένοι δείχνουν ιδιαίτερη ανησυχία για την κατάσταση των Νεπαλέζων βαστάζων. Η Νεπαλέζικη τουριστική βιομηχανία, ειδικά το κομμάτι της «περιπέτειας» (adventure) ενδέχεται να υποστεί μια ισχυρή ανάσχεση αν δεν γίνουν κάποιες χειροπιαστές προσπάθειες για την πρόνοια υπέρ των βαστάζων.

Σύμφωνα με την PPN (Πρόοδος των Νεπαλέζων Βαστάζων), μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση που εργάζεται για την πρόνοια υπέρ των αχθοφόρων, από τους 836 βαστάζους που έχουν εγγραφεί στο γραφείο της οργάνωσης στο Lukla, οι 41 είναι παιδιά!

Η ΡΡΝ παρέχει εκπαίδευση στους Νεπαλέζους βαστάζους σε βασικά θέματα υγείας, όπως η παροχή πρώτων βοηθειών, το AIDS και η ασθένεια του υψομέτρου, εκτός από πρόσθετα μαθήματα αγγλικών. Η διευθύντρια της Οργάνωσης αυτής, Ang Chokpa Sherpa, είπε στο Nepalnews ότι η Οργάνωση δημιουργεί μια ‘Τράπεζα Ρούχων’, η οποία παρέχει στους βαστάζους υπνόσακους, τζάκετ, αντιανεμικά παντελόνια, γάντια, μάλλινους σκούφους, παπούτσια trekking και γυαλιά ηλίου, έναντι επιστρεφόμενου ποσού που φτάνει τις 1000 ρούπιες.

Πρόσθεσε ότι η Οργάνωσή της υποστηρίζει να πληρώνονται με ελάχιστο μεροκάματο 10$ οι trekking βαστάζοι. Όμως πολλοί εργάζονται για σχεδόν τα μισά, εξαιτίας του μεταξύ τους ανταγωνισμού. Σύμφωνα με την άποψη της Ang Chokpa, η απουσία συγκεκριμένων μισθών και ασφαλιστικών παροχών είναι τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Νεπαλέζοι αχθοφόροι.

Ο Prakash Adhikari, επικεφαλής της HRA (Οργάνωση Διάσωσης των Ιμαλαΐων), λέει πως αν και οι βαστάζοι αποτελούν τη σπονδυλική στήλη της βιομηχανίας trekking του Νεπάλ, αναγκάζονται να ζουν στη δυστυχία και δεν κατάφεραν να αποκτήσουν το οφειλόμενο σεβασμό της κοινωνίας. «Εάν το επάγγελμα του βαστάζου γίνει αξιοπρεπές και επικερδές, τότε αυτό θα συμβάλλει απόλυτα όχι μόνο στη βιομηχανία του trekking αλλά και στην οικονομία τη χώρας. Δυστυχώς, η κυβέρνηση δεν κάνει καμιά χειροπιαστή προσπάθεια για την ευημερία των βαστάζων», πρόσθεσε.

Οι Νεπαλέζοι βαστάζοι εργάζονται για να δώσουν ζωή στην επιδεινούμενη τουριστική βιομηχανία της χώρας, αλλά η δική τους ζωή δεν είναι ασφαλής. Πριν οι Αρχές ξεχάσουν τη το γεγονός με τους 11 νεκρούς Νεπαλέζους που θάφτηκαν στα Ιμαλάια τον προηγούμενο μήνα, είναι ώρα για τις εταιρείες trekking να ξεκινήσουν εκστρατείες ώστε να εξασφαλίσουν δικαιοσύνη γι αυτούς τους ξεχασμένους ήρωες.


Χρήσιμα Links
- www.ippg.net
- www.portersprogress.org
- www.taan.org.np
- www.nepalnews.com