Στο βόρειο Πακιστάν, ο ορεινός και γεμάτος στροφές δρόμος που οδηγεί στο Balakot, στην Βορειοδυτική Μεθοριακή Επαρχία του Πακιστάν (NWFP) είναι αργός και επικίνδυνος, και μπλοκάρεται από κατολισθήσεις και σωρούς από βράχους, που ακόμα κυλούν από τις γύρω πλαγιές των βουνών, σχεδόν ένα μήνα μετά τον καταστροφικό σεισμό που συγκλόνισε μια ολόκληρη περιοχή και στοίχισε μέχρι σήμερα περισσότερες από 73.000 ζωές. Συστοιχίες από αντίσκηνα βρίσκονται κατά μήκος της διαδρομής, πολλές απ αυτές φτιαγμένες αυτοσχέδια από κουρέλια παλιών κουβερτών και ρούχων.

Το Balakot αποτελεί τώρα το κέντρο των προσπαθειών ανακούφισης στην επαρχία αυτή. Χτισμένος στην καταπράσινη Κοιλάδα του Khagan, περιτριγυρισμένος από ψηλά πεύκα και χιονισμένες βουνοκορφές, ο καταυλισμός δεν θυμίζει πια την πόλη που κάποτε ήταν. To 90% του πληθυσμού του χάθηκε από τον σεισμό της 8ης Οκτωβρίου και εκτός από ένα ξενοδοχείο που έχει γύρει στη μία πλευρά του και μερικά επισφαλή όρθια αλλά με κλίση κτίρια, ότι απομένει είναι μια μάζα από ερείπια, στραβωμένες λαμαρίνες και στριμένες σιδερόβεργες.

Ο πληθυσμός της πόλης και των γύρω χωριών έφτανε τις 250.000 αλλά το τίμημα σε θύματα είναι άγνωστο, καθώς πολλά χωριά είναι δύσκολο να προσεγγιστούν. Οι επιζήσαντες σ αυτά τα χωριά είναι απρόθυμοι να μετακινηθούν σε γειτονικές πόλεις για βοήθεια. «Θέλουν να παραμείνουν όσο περισσότερο γίνεται στα χωριά τους», είπε η Irja Sandberg, επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ερυθράς Ημισελήνου στο Πακιστάν. «Αυτό συμβαίνει γιατί εδώ είναι η γη τους και έχουν ζήσει για γενιές. Οι νεκροί τους είναι θαμμένοι εδώ, οι καλλιέργειες τους είναι εδώ, τα κοπάδια τους …και ανησυχούν ότι εάν κατηφορίσουν χαμηλότερα δεν θα μπορούν να επιστρέψουν» είπε.

Για τους διασώστες τώρα γίνεται ένας αγώνας δρόμου με το χρόνο για να προσεγγίσουν όσο περισσότερους επιζώντες μπορούν, πριν φτάσει ο χειμώνας με το τσουχτερό κρύο του. «Η προστασία απέναντι στους χειμωνιάτικους μήνες είναι η κύρια φροντίδα μας. Να μοιράσουμε επαρκή καταλύματα, αντίσκηνα να μπορούν να αντέξουν το χειμώνα, όπως και θερμάστρες», είπε ο Markku Niskala, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Ομοσπονδίας του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC), ο οποίος επισκέφθηκε το Balakot.

Ήδη το κρύο αρχίζει να επηρεάζει τους επιζώντες. «Το μεγαλύτερο πρόβλημά μας είναι το κρύο, κάνει παγωνιά τη νύχτα και είναι φοβερά», είπε η 14χρονη Ulfat Unwurshah, η οποία έχασε περισσότερα από 20 μέλη της οικογένειάς της στο σεισμό της 8ης Οκτωβρίου. Τίποτα δεν έμεινε από το σπίτι της οικογένειάς της και τώρα κοιμάται σε ένα αντίσκηνο σε μια μικρή κατασκήνωση που βρίσκεται πάνω από το ποτάμι που κάποτε κυλούσε καθαρό στο Balakot και τώρα τρέχει κόκκινο από τη λάσπη.

Δεν υπάρχουν αρκετά ελικόπτερα για να προσεγγίσουν τους περισσότερους από τα 3 εκατομμύρια επιζώντες, γι αυτό και τα συνεργεία διάσωσης έχουν καταφύγει στην επίπονη και απελπιστικά αργή μέθοδο της χρήσης μουλαριών για να φτάσουν στα απρόσιτα με άλλο τρόπο χωριά, πριν φτάσουν τα χιόνια. Περίπου 140 μουλάρια χρησιμοποιούνται από τον Ερυθρό Σταυρό για να ξεπεραστούν τα ορεινά περάσματα που οδηγούν σε εκατοντάδες απομονωμένα χωριά. Μπορεί να χρειαστούν και μια ολόκληρη μέρα για να φτάσουν σε ένα χωριό και ένα ζώο μπορεί να κουβαλήσει δυο αντίσκηνα όλο κι όλο.

Τα συνεργεία διάσωσης μάχονται επίσης και ενάντια στην εξάντληση των δωρεών. «Είναι κάπως νωρίς να πει κανένας, αλλά φαίνεται ότι οι κυβερνήσεις είναι μάλλον αργοκίνητες. Είναι το τέλος του οικονομικού έτους για τις κυβερνήσεις και έχουν ήδη δώσει πολλά για το τσουνάμι» είπε ο Niscala, ο οποίος είπε ότι ο Ερυθρός Σταυρός περιμένει ακόμα να λάβει $57 εκατομμύρια από δωρεές.

Οι σφιχτοί προϋπολογισμοί σημαίνουν ότι η βοήθεια απλά δεν θα φτάσει στους επιζήσαντες αρκετά γρήγορα. Η καλύτερη μέθοδος για μεταφορά είναι με ελικόπτερο, καθώς πολλοί δρόμοι έχουν εξαφανιστεί στις κατολισθήσεις. Όμως τα κόστη είναι ψηλά. «Οι αρμόδιοι λένε ότι τα ελικόπτερα στοιχίζουν $11,000 την ώρα, χωρίς να υπολογίζονται τα καύσιμα – γι αυτό το λόγο χρειάζεται να τύχουμε της προσοχής της κοινής γνώμης αφού χρειαζόμαστε περισσότερο γενναιόδωρες προσφορές» είπε ο Arzu Ozsoy, ο εκπρόσωπος τύπου της IFRC.

Υπάρχει επίσης έλλειψη από γυναίκες γιατρούς. Μερικοί διασώστες λένε ότι γυναίκες επιζώντες που χρειάζονται ιατρική βοήθεια δεν είναι προετοιμασμένες για να εξεταστούν από άνδρες γιατρούς. «Έχουμε δυσκολία στο να βρούμε γυναίκες γιατρούς. Η πραγματικότητα είναι πως δεν επιτρέπεται στις γυναίκες να δουν άνδρες γιατρούς. Χρειαζόμαστε περισσότερες γυναίκες γιατρούς. Χρειαζόμαστε περισσότερες γυναίκες γιατρούς, ειδικά από μουσουλμανικές χώρες», είπε ο Ozsoy. Ένα σταθερό ρεύμα από τραυματίες και άρρωστους επιζώντες φτάνει σιγά-σιγά στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού κι ανάμεσά τους υπάρχουν γυναίκες, ενώ στο νοσοκομείο εργάζονται δύο μόνο γυναίκες γιατροί.

Το νοσοκομείο νοσηλεύει περισσότερους από 100 ασθενείς τη μέρα και ο Inigo Vila, ο αρχηγός της ομάδας του Ισπανικού Ερυθρού Σταυρού που λειτουργεί αυτό το νοσοκομείο εκστρατείας, δήλωσε ότι ο αριθμός των ασθενών με τραύματα που προέρχονται άμεσα από τον σεισμό μειώνεται συνεχώς. «Αλλάζουμε συνεχώς τους επιδέσμους και τα τσιρότα αλλά οι περισσότεροι επιζώντες υποφέρουν από έμμεσες επιπτώσεις, όπως διάρροια, βήχα και λοιμώξεις του αναπνευστικού» είπε ο Vila, προσθέτοντας ότι ο βήχας και τα προβλήματα του αναπνευστικού οφείλονται στον κρύο καιρό και ότι το νοσοκομείο τους περιέθαλψε πολλούς επιζώντες που δεν έμεναν σε αντίσκηνα.

«Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι πολύ επικίνδυνες επειδή το τελευταίο στάδιο είναι η πνευμονία και μπορεί να πεθάνεις απ αυτήν αν δεν αντιμετωπιστεί καλά» είπε. Περίπου το 30% των ασθενών υποφέρει από ψώρα, που προκαλείται από έλλειψη υγιεινής και από μολυσμένο νερό. Ένα άλλο μεγάλο ιατρικό ζήτημα είναι οι ακρωτηριασμοί, εξαιτίας της έλλειψης ευκολιών. «Βλέπουμε πολλούς ακρωτηριασμούς. Είναι ζήτημα ζωής το να κόψουμε ένα ανθρώπινο μέλος αφού δεν υπάρχουν ευκολίες για να περιποιηθούμε ένα τραύμα, καθώς ο κίνδυνος μόλυνσης και γάγγραινας είναι πολύ μεγάλος», δήλωσε ο κύριος Azmadullah, επικεφαλής του τμήματος της Ερυθράς Ημισελήνου του Πακιστάν. Ο Azmadullah εκτιμά ότι ήδη υπάρχουν 10.000 ενήλικες και παιδιά με ακρωτηριασμένα μέλη και ότι ο αριθμός αυτός θα φτάσει τις 20.000.

Όμως ένα μήνα μετά το σεισμό, υπάρχουν σημάδια ότι το Balakot ξαναγυρίζει σιγά-σιγά στη ζωή. Τώρα που οι δρόμοι είναι ευκολοδιάβατοι, η τροφή άρχισε να φτάνει και μικροί πάγκοι μικροπωλητών λειτουργούν ανάμεσα στα ερείπια, πουλώντας φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Την ώρα όμως που η πόλη ξαναζεί και οι πολίτες της είναι ακόμα αισιόδοξοι ότι το Balakot μπορεί να ξανασχεδιαστεί και να ξαναχτιστεί, οι αξιωματούχοι συζητούν για το αν η πόλη θάπρεπε να ξαναχτιστεί τελικά και αν οι κάτοικοι θα έπρεπε να μετακινηθούν κάπου αλλού.

«Χρειαζόμαστε καταφύγιο, κάνει δυνατό κρύο τη νύχτα. Θα γίνει ακόμα σκληρότερο όταν θα έρθουν οι βροχές και τα χιόνια. Η διαμονή είναι το πιο βασικό μας πρόβλημα» λέει ο Mohammad Gulfam, ένας 28χρονος μαθητευόμενος λογιστής, που μοιράζεται μία σκηνή με διαστάσεις τρία επί δύο, με τα επτά μέλη της οικογένειάς του. «Όμως το Balakot είναι το σπίτι μας. Θέλουμε να ξαναχτιστεί» λέει. Κι αν πρόκειται να ξαναχτιστεί, θέλουμε να ξέρουμε ποια θα είναι τα σχέδια. Αυτά ήταν κάποτε τα σπίτια μας, δικαιούμαστε να ξέρουμε το μέλλον μας.

Στο μεταξύ, οι δύο παλιοί αντίπαλοι, η Ινδία και το Πακιστάν, άνοιξαν και πάλι το κύριο μεθοριακό πέρασμα στο διχοτομημένο Κασμίρ την Τετάρτη 9 Νοεμβρίου για να βοηθήσουν τους επιζήσαντες του σεισμού της 8ης Οκτωβρίου, που ισοπέδωσε την χώρα. Το πέρασμα ανάμεσα στην Πακιστανική πόλη του Chakothi και της Ινδικής πόλης του Uri ήταν ένα από τα πέντε σημεία κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου που οι μεγάλοι νοτιοασιάτες εχθροί συμφώνησαν να ανοίξουν για να διευκολύνουν την βοήθεια και να επιτρέψουν τις χωρισμένες οικογένειες να συναντηθούν.

Κανένας δεν πέρασε τη «Γέφυρα της Φιλίας» την Τετάρτη, αλλά οι δύο χώρες αντάλλαξαν σχεδόν ίδιες ποσότητες ανθρωπιστικής βοήθειας. «Η ιδέα είναι να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη», είπε ο Πακιστανός στρατιωτικός διοικητής της περιοχής Mohammad Chiragh Haider. «Είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, είναι πολύ αναγκαίο».

Το πέρασμα ήταν κλειστό μετά τη γέφυρα, η οποία χωρίζει το ποτάμι στα σύνορα, αφού αυτή καταστράφηκε από το σεισμό. Μια προσωρινή ξύλινη πεζογέφυρα χρησιμοποιήθηκε με το άνοιγμα για να μεταφερθούν εφόδια. Αφού οι πολιτικοί και στρατιωτικοί αξιωματούχοι έσφιξαν τα χέρια, το Πακιστάν έστειλε απέναντι κουβέρτες, τρόφιμα, αντίσκηνα και φάρμακα, ενώ οι βαστάζοι από την πλευρά της Ινδίας μετέφεραν παρόμοια εφόδια. «Μερικές φορές δεν είναι απαραίτητα η ανάγκη, μερικές φορές το χρειάζεσαι για να αποκαταστήσεις την εμπιστοσύνη», είπε ο Haider για την ανθρωπιστική βοήθεια.

Μετά από δεκαετίες έντασης και δύο πολέμους στο Κασμίρ, το Πακιστάν και η Ινδία συμφώνησαν τον τελευταίο μήνα να ξανανοίξουν τη «Γέφυρα της Φιλίας» και τέσσερα νέα μεθοριακά περάσματα για να περάσουν υλικά αλλά και οι επιζήσαντες του σεισμού. Το Πακιστάν δηλώνει έτοιμο να ανοίξει και τα πέντε μεθοριακά περάσματα, αλλά η Ινδία λέει πως θα πάρει πολλές ακόμα μέρες και η γραφειοκρατική δουλειά αποδεικνύει ότι ακόμα δεν υπάρχουν άνθρωποι που ταξίδεψαν στις δύο πλευρές του Κασμίρ. Μία μέρα νωρίτερα (Τρίτη, 8/11) τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία ανέλαβαν μια τεράστια προσπάθεια ανακούφισης μετά την καταστροφή που σκότωσε περισσότερους από 73.000 ανθρώπους στο Πακιστάν (κατά μία άλλη πληροφορία οι νεκροί ξεπερνούν ήδη τους 87.000) και 1.300 στο Ινδικό Κασμίρ, είπαν ότι τα περάσματα πρέπει να ανοίξουν γρήγορα για να φτάσει η βοήθεια σε χιλιάδες άστεγους επιζώντες πριν ξεκινήσει ο κρύος χειμώνας των Ιμαλαΐων. Ο ΟΗΕ λέει πως υπάρχει απεγνωσμένη ανάγκη για μεγαλύτερη δυνατότητα πρόσβασης σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που βρίσκονται σε απομονωμένες κοιλάδες και μια επίγεια ροή βοήθειας από την Ινδία θα έσωζε χιλιάδες ζωές.

Το Πακιστάν έχει εκφράσει την απογοήτευσή του για την ολιγωρία από την Ινδική πλευρά. Την Δευτέρα (7/11), όταν άνοιξε το πρώτο πέρασμα, η Πακιστανική αστυνομία έριξε δακρυγόνα εναντίον εξαγριωμένων κατοίκων του Κασμίρ, που εμποδίστηκαν να περάσουν τα σύνορα εξαιτίας των ατέλειωτων γραφειοκρατικών διαδικασιών. «Εμείς είμαστε έτοιμοι για να αφήσουμε τους ανθρώπους να περάσουν απέναντι αλλά η άλλη πλευρά θέλει να ολοκληρώσει μερικές διαδικασίες προσαρμογής» είπε ο Haider. «Ο κύριος στόχος του ανοίγματος των περασμάτων είναι να αφήσουμε τους ανθρώπους και από τις δύο πλευρές του Κασμίρ να έρθουν σε επαφή μεταξύ τους».

Ο Ινδός αξιωματούχος των επιχειρήσεων βοήθειας Bashir Ahmed Runial είπε ότι οι Κασμίροι θα μπορούν να περάσουν απέναντι «μόλις έχουμε εντολές». «Όσον αφορά τη διοίκηση των επιχειρησιακών ομάδων, είμαστε έτοιμοι». Το Πακιστάν λέει ότι η Ινδία επέμεινε στη γραφειοκρατία, περιλαμβάνοντας καταλόγους ταξιδιωτών και ελέγχους ασφάλειας, κάτι που παίρνει περίπου 10 ημέρες να ολοκληρωθεί, καθυστερώντας την επανένωση οικογενειών μέχρι την επόμενη εβδομάδα το νωρίτερο.

Πακιστανικές και Ινδικές δυνάμεις αντάλλασσαν τακτικά πυρά πυροβολικού κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου, μέχρι που αποφάσισαν κατάπαυση του πυρός το 2003. Η ανακωχή έχει σηματοδοτήσει μια διστακτική διαδικασία ειρήνευσης, η οποία περιλαμβάνει και συνομιλίες για την τύχη του Κασμίρ.

Η Γέφυρα της Φιλίας, που περνά ανάμεσα στο Uri και στο Chakothi, βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο που ενώνει την πρωτεύουσα του Πακιστανικού Κασμίρ, το Muzzaffarabad, με το Srinagar, τη μεγαλύτερη πόλη στο Ινδικό Κασμίρ. Η Ινδία και το Πακιστάν εγκαινίασαν μια λεωφορειακή γραμμή εκεί τον περασμένο Απρίλιο, ξαναρχίζοντας την κυκλοφορία κατά μήκος των συνόρων του Κασμίρ μετά από περισσότερο από μισό αιώνα. Όμως και οι δύο πλευρές είναι νευρικές με όλη αυτή την επικοινωνία. Οι Πακιστανοί δηλώνουν ότι δεν θέλουν ο Ινδικός στρατός να δει τα αμυντικά έργα τους ενώ η Ινδία ανησυχεί ότι οι μαχητές που πολεμούν εναντίον της κατοχής της στο Κασμίρ, ίσως προσπαθήσουν να γλιστρήσουν μέσα.

Στο μεταξύ, αξιωματούχοι της ανθρωπιστικής βοήθειας, προειδοποιούν ότι με τον χειμώνα να πλησιάζει σύντομα, ο χρόνος τελειώνει στη χειρότερα χτυπημένη Πακιστανική πλευρά και πολλές χιλιάδες επιζήσαντες μπορεί θα πεθάνουν από έλλειψη στέγης. Τα χρήματα επίσης τελειώνουν κι αυτά. Ο ΟΗΕ λέει πώς έχει λάβει χρήματα και διαβεβαιώσεις που ανταποκρίνονται μόνο στο 15% ενός ποσού $550 εκατομμυρίων που ζητήθηκε τις πρώτες μέρες μετά το σεισμό και ήδη έχει εξαντληθεί. Έχει ζητηθεί από τις δωρήτριες χώρες –τα πλουσιότερα έθνη στον πλανήτη- να προσφέρουν ακόμα $42 εκατομμύρια, για να χρηματοδοτηθεί το έργο ανακούφισης μέχρι το τέλος αυτού του μήνα.

Οι προβλέψεις πάντως της μετεωρολογικής υπηρεσίας του Πακιστάν είναι δυσοίωνες. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, στις περιοχές της τραγωδίας προβλέπεται να πέσουν πυκνά χιόνια την επόμενη εβδομάδα και η ελάχιστη θερμοκρασία θα πέσει κάτω από τους -10 βαθμούς στους ψηλότερους οικισμούς της περιοχής. Για μια ακόμα φορά οι οργανώσεις που εμπλέκονται στο έργο ανακούφισης των σεισμοπαθών –ανάμεσά τους και πολλοί εκπρόσωποι της ορειβασίας που έσπευσαν στις αγαπημένες τους περιοχές με ένα διαφορετικό, ανθρώπινο στόχο αυτή τη φορά- κάνουν έκκληση για συγκέντρωση υλικών πάσης φύσεως και τώρα πια και θερμαστρών, που θα εξασφαλίσουν την επιβίωση στα θύματα της θεομηνίας.
 

Σχετικά Links
- Adeptasia.org
- Alertnet.org
- Irinnews.org
- K2climb.net
- Reliefweb.int